Trong khoa học, có những thành tựu lớn lại bắt nguồn từ quan sát cuộc sống thường ngày. Chẳng hạn, nguyên nhân của những vụ nổ công nghiệp và tai nạn máy bay lại được tìm ra nhờ... trứng vỡ.

Hiện trường một vụ tai nạn máy bay.

Nhóm nghiên cứu do Ferenc Kun thuộc ĐH Debrecen (Hungari) phụ trách đã phát hiện rằng kích thước các mảnh vỡ sau một vụ nổ chính là chìa khóa để tìm ra áp lực của bản thân vụ nổ đó. Điều này có thể áp dụng cho bất cứ vật có vỏ kín nào, từ quả trứng, bình gas cho tới máy bay. Như vậy, các nhà khoa học pháp y có thể dựa vào kết quả nghiên cứu này để đưa ra kết luận chính xác về kích thước trái bom sau khi nổ hoặc nguyên nhân vụ nổ ở một nhà máy hóa chất.

Để tìm được mối liên quan giữa thảm hoạ máy bay với trứng vỡ, nhóm nghiên cứu đã đập vỡ không biết bao nhiêu là trứng gà. Họ hút hết lòng đỏ và lòng trắng trứng ra khỏi vỏ qua một cái lỗ nhỏ, sau đó làm khô vỏ trứng và bơm đầy khí hydro vào. Các nhà khoa học dùng thiết bị đánh lửa để kích nổ hỗn hợp hydro và không khí trong vỏ trứng. Thí nghiệm này được tiến hành trong một túi nhựa để khi vỏ trứng nổ tung, nhóm nghiên cứu có thể nhặt lại tất cả mọi mảnh vỡ và đo kích thước của chúng. Họ nhận thấy, áp lực nổ càng tăng, mảnh vỡ càng nhiều và có rất ít mảnh vỡ lớn.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn thử dùng... dây cao su để bắn vỏ trứng xuống đất nhằm tìm ra sự khác biệt giữa lực va đập với lực tác động của thuốc nổ. Nhìn chung, mảnh vỡ do bị bắn xuống đất ít hơn so với bị thuốc nổ tác động.

Từ thí nghiệm với vỏ trứng, công thức toán học cho các vụ nổ đã được hình thành.

Từ thí nghiệm kể trên, các nhà khoa học đã viết nên đẳng thức toán học dự đoán số mảnh vỡ theo từng kích thước, có tên là "luật năng lượng".

Theo nhóm nghiên cứu, công thức toán học này có thể được áp dụng để tìm ra kích thước mảnh vỡ của nhiều vật, chẳng hạn như một chiếc bình khảo cổ, miễn là biết được có bao nhiêu mảnh vỡ. Vấn đề quan trọng ở đây là phải tìm đủ số lượng mảnh vỡ để tính toán, bởi vì mảnh vỡ từ một vụ nổ máy bay có thể văng xa hàng kilomet.

Một số nhà nghiên cứu khác cũng tìm ra mối quan hệ tương tự như luật năng lượng, bằng cách nghiền nát tấm kính hoặc đập vỡ vật rắn như hòn đá. Tuy nhiên, số lượng mảnh vỡ tìm được lại khác, bởi vì bản chất của vật rỗng có vỏ kín và vật rắn hoàn toàn khác nhau.

Khánh Hà (Theo Nature)