Vào lúc 4g17 sáng nay (27/2 - giờ Hà Nội), lần đầu tiên Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS đã bị bỏ trống khi hai nhà du hành trên trạm thực hiện chuyến đi bộ ra ngoài không gian. Tuy nhiên, chuyến đi đã bị rút ngắn do trục trặc liên quan tới... "mưa trong mũ" của nhà du hành người Nga.

Michael Foale (trái) và Kaleri trên ISS.

Chuyến đi bộ của hai nhà du hành Michael Foale và Alexander Kaleri là cần thiết, do đội tàu con thoi của NASA phải nằm bất động trên Trái đất ngay sau thảm hoạ tàu Columbia. Họ đã mạo hiểm bước ra ngoài ISS để lắp đặt các thiết bị thí nghiệm khoa học mới và kiểm tra xem có bất kỳ thiệt hại nào do rác vũ trụ gây ra hay không. Rác vũ trụ có lẽ đã gây ra tiếng ồn kim loại lạ vào tháng 11 năm ngoái. Chuyến đi dự định kéo dài 5,5 giờ.

Công việc của họ diễn ra tốt đẹp trong khoảng 3 giờ 55 phút trước khi thiết bị làm mát trong bộ đồ của Kaleri bị trục trặc. Kaleri thông báo bên trong mũ của anh rất ướt. Thiết bị kiểm soát nhiệt độ và loại bỏ hơi nước ngưng tự trong bộ đồ vũ trụ của anh hoạt động không tốt. Kaleri nói: ''Tôi cảm thấy ấm lạ thường''. Một vài phút sau đó, anh nói qua radio: ''Thật ngạc nhiên. Có mưa bên trong mũ của tôi. Tôi thấy nước trên tấm kính che mặt''.

Các quan chức vũ trụ của Nga đã quyết định rút ngắn chuyến đi và khuyên Kaleri ngừng làm việc. Foale vẫn tiếp tục công việc khi Kaleri nghỉ. Nhà du hành người Nga này cho biết anh có thể nhìn rõ qua tấm kính che mặt mặc dù trên đó có "một màn nước". Khi chui qua cửa sập vào bên trong trạm ISS, Kaleri nói: ''Tôi di chuyển không quá nhanh nên không quá nóng''. Foale cũng bước vào ngay sau đó và họ đóng cửa sập. Hai nhà du hành không có thời gian thay thế thiết bị đo ô nhiễm hoặc đặt lại các gương phản xạ điều hướng để tàu chở hàng Tiến Bộ sử dụng vào năm tới.

Hai nhà du hành đang làm việc bên ngoài ISS.

Các nhà kiểm soát tại Houston và Moscow đã theo dõi mọi hệ thống đang quay theo quỹ đạo bên trên Trái đất 370km. Sau nhiều tháng phân tích tình hình an toàn, họ sẵn sàng gọi hai nhà du hành trở về Trái đất nếu xảy ra hoả hoạn, giảm áp hoặc các sự cố bất ngờ khác. Trục trặc đối với bộ quần áo vũ trụ không nghiêm trọng song vẫn đáng lo ngại, đặc biệt là trong bối cảnh không có ai ở bên trong ISS để trợ giúp.

Thường thì một nhà du hành thứ ba ở bên trong ISS trong suốt một chuyến đi bộ ra ngoài không gian để giám sát các hệ thống, theo dõi hai nhà du hành còn lại làm việc ở bên ngoài và giúp họ cởi đồ ngay khi họ trở lại bên trong. Tuy nhiên, ISS hiện chỉ còn hai nhà du hành kể từ mùa xuân năm ngoái để tiết kiệm nguồn lương thực do các tàu con thoi của NASA tạm ngừng hoạt động. Đầu tuần này, NASA đã phải rất khó khăn khi nhất trí với Cơ quan Vũ trụ Nga rằng không thể tiếp tục chờ đợi một nhóm thám hiểm gồm ba nhà du hành khác vào mùa xuân sang năm để tiến hành chuyến đi bộ.

Trong nhiều thập kỷ, người Nga đã bỏ trống Trạm Vũ trụ Salyut và Mir của họ khi đi bộ ra ngoài không gian. Trước khi bộ đồ vũ trụ của Kaleri trục trặc, hai nhà du hành đã thay thế các khay mẫu thí nghiệm được treo bên ngoài trong hơn hai năm qua để đo tác động của các mảnh vụn không gian cũng như hiện tượng bào mòn khác. Họ cũng lắp đặt một con búp bê đo bức xạ. Con búp bê vũ trụ Matryoshka (búp bê xếp lồng vào nhau) có đầu và thân mình gần giống kích cỡ của người thật. Nó được làm bằng vật liệu mềm, bắt chước mô của con người và được gắn nhiều máy cảm biến để đo mức phơi nhiễm bức xạ.

Kaleri (trái) và Foale đang làm việc bên ngoài ISS.

Các nhà khoa học muốn biết một nhà du hành đi bộ ra ngoài không gian sẽ hấp thụ bao nhiêu bức xạ mặt trời. Đây là một thông tin tối quan trọng khi NASA cố gắng thực hiện mục tiêu của Tổng thống Bush: Đưa người trở lại Mặt trăng và lên Sao Hoả.

Foale và Kaleri đã ở trên ISS từ tháng 10 năm 2003. Họ sẽ trở về Trái đất vào tháng 4 và thay thế họ là hai nhà du hành mới, để thực hiện hai chuyến đi bộ khác ra ngoài không gian.

Minh Sơn (theo BBC, Reuters)