Các kim tự tháp cổ đại ở Ai Cập có thể là sản phẩm phụ của quyết định xây dựng những bức tường quanh mồ của các vị vua. Lý thuyết này do Guenter Dreyer, giám đốc Viện Khảo cổ Đức ở Cairo, đưa ra.

Kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập.

Lý thuyết của Guenter được dựa trên những điểm tương đồng giữa kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập ở Saqqara, phía Nam Cairo, dành cho pharaoh Zozer vào khoảng năm 2650 trước CN và cấu trúc lăng mộ của một trong những vị vua tiền nhiệm trực tiếp (Khasekhemwy).

Kim tự tháp Saqqara, hay kim tự tháp bậc thang cao 61m, ban đầu là một ụ đá bằng phẳng, cao khoảng 8m. Nó được xây dựng bên trên hầm mộ của pharaoh Zozer. Tại lăng mộ của pharaoh Khasekhemwy tại nghĩa địa cổ của hoàng gia ở Abydos, miền Nam Ai Cập, các nhà khảo cổ Đức đã tìm thấy bằng chứng về một ụ đá mái bằng, tương tự, bao phủ phần trung tâm của hầm mộ bên dưới. Những bức tường ở phần trung tâm của lăng mộ dày gấp hai lần và thấp hơn một nửa so với các bừng tường ở 4 phía. Điều đó cho thấy một vật nặng đã từng tồn tại ở bên trên.

Lăng mộ của Khasekhemwy cũng có tường vây quanh. Những bức tường này sau đó trở thành đặc trưng của hàng chục kim tự tháp dọc mép phía Tây của thung lũng sông Nile trong hàng trăm năm sau đó. Tuy nhiên, bức tường vây cách nấm mồ của Khasekhemwy xa hơn nhiều so với kim tự tháp Saqqara. Dreyer cho biết: ''Lý thuyết của tôi là hai yếu tố ụ đá và tường vây đã được Zozer, người kế nhiệm Khasekhemwy hợp nhất tại kim tự tháp Saqqara và sau đó một điều gì đó đã xảy ra. Ụ đá trên đỉnh của ngôi mộ bị bức tường cao vây quanh che khuất và mọi người không thể nhìn thấy nó. Đó là một vấn đề bởi tôi nghĩ ụ đá là công trình sáng tạo đầu tiên và bảo đảm sự hồi sinh của pharaoh''.

Cảnh người Ai Cập gặt lúa mỳ.

Các kiến trúc sư xây dựng kim tự tháp Saqqara đã giải quyết vấn đề trên bằng cách xây dựng một ụ đá nhỏ hơn, bằng phẳng, trên đỉnh của ụ thứ nhất và sau đó quyết định kéo dài nó hướng lên phía trên bằng cách bổ sung thêm nhiều ụ. Kim tự tháp Sakkara là sự chuyển tiếp giữa các ụ mái bằng được gọi là mastaba (nhà mồ), thuộc thời kỳ trước, và các kim tự tháp cổ điển có các cạnh nhẵn ở Giza, ngay bên ngoài thành phố Cairo hiện đại.

Từ lâu các nhà khảo cổ cho rằng kim tự tháp là sự kéo dài của các mastaba. Lý thuyết của Dreyer bổ sung thêm: bức tường bao quanh là lời giải thích cho sự biến đổi đó. Dreyer đã dành 10 năm qua để nghiên cứu các vị vua thống trị ở miền Nam Ai Cập vào thời kỳ tiền triều đại, trước năm 3100 trước CN. Ông tin là mình đã phát hiện ra một vị vua nữa từ thời kỳ này tên là Horus hay Hor. Tên gọi trên giống như tên của Thần chim ưng.

Ông đã tiến hành phân tích hai phiến đá cổ mà người Ai Cập cổ đại dường như đã ghi lại các sự kiện lịch sử và thần thoại. Hai phiến đã có khắc một con chim ưng Horus trong một mạch văn mà Dreyer diễn dịch là nơi tên của một vị vua thường xuất hiện. Trước đây, nhiều phiến đá được diễn dịch là để kỷ niệm việc các vị vua từ miền Nam Ai Cập chinh phục vùng châu thổ sông Nile - một tiến trình mang lại sự thống nhất về chính trị của Ai Cập. Sự xâm chiếm này được cho là do vua Narmer hay vua Aha, người sống sau đó khoảng 200 năm tiến hành.

Tuy nhiên, theo Dreyer, vua Horus bắt đầu toàn bộ tiến trình chinh phục vùng châu thổ sông Nile trước vua Narmer nhiều thế hệ. Tại sao ư? Ông muốn bảo vệ các tuyến đường buôn bán chạy dọc vùng châu thổ này tới Palestine.

Minh Sơn (Theo Reuters)