Các nhà khảo cổ học vừa công bố về một công trình ướp xác sư tử của người Ai Cập cổ đại, trong ngôi mộ của nhũ mẫu hoàng đế Tutankhamun. Phát hiện này khiến cho giới khoa học hết sức sửng sốt, vì đây là lần đầu tiên họ biết đến một con sư tử được ướp xác.

Bộ xương mang dấu tích ướp xác của sư tử.

Nhóm khảo cổ học người Pháp, bao gồm Alain Zivie, Cecile Callou và Anaick Samzun, đã khai quật được xác ướp sư tử vào tháng 11/2001. Những gì còn sót lại là bộ xương sư tử còn nguyên vẹn, mang dấu tích của quá trình ướp xác.

Sư tử là một trong những linh vật của người Ai Cập cổ đại. Mặc dù khoa học đã đề cập nhiều đến việc nuôi dưỡng và chôn cất sư tử thời ấy nhưng cho đến nay chưa từng có ai tìm thấy xác ướp sư tử cả. Kết quả tìm được là một con sư tử đực thuộc loại cực lớn, và phân tích mẫu xương cho thấy nó đã sống đến già trong cũi nhốt. Xác sư tử được đặt trên một tảng đá, đầu quay về phía Bắc còn thân lại hướng về phía Đông.

Nơi tìm thấy xác ướp là ngôi mộ của Maia, nhũ mẫu của Tutankhamun, chết vào khoảng năm 1430 trước CN, tại Saqqara tại miền bắc Ai Cập. Tuy nhiên, vào những thế kỷ cuối cùng trước CN, ngôi mộ đã được dùng để chôn người và sau đó là chôn súc vật, chủ yếu là xác ướp mèo. Đây là khu vực thờ Nữ thần mèo Bastet. 

Sau khi tiến hành phân tích mẫu răng, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng con sư tử này có tuổi thọ rất cao và sống trong môi trường nuôi nhốt. Alan Lloyd, giáo sư văn học kinh điển và lịch sử cổ đại thuộc ĐH Wales (Swansea, Anh), cho biết: "Sư tử là loài thú gắn liền với hình ảnh hoàng đế Ai Cập. Trong tâm thức của người dân cổ đại, hoàng đế có những phẩm chất của sư tử, tất nhiên là về lòng dũng cảm và sức mạnh."

Đến cuối CN, Ai Cập phải chịu ách xâm lăng của các đế quốc khác như Iraq, Nubia (ngày nay là một phần của Sudan và Ai Cập) và Hy Lạp. Việc thờ cúng sư tử có thể là cách người Ai Cập cổ đại khẳng định bản sắc của mình trước sự hiện diện của ngoại xâm. Theo GS Lloyd, điều này thể hiện tinh thần dân tộc của người Ai Cập.

Alan Zivie tại điểm phát hiện thấy xác ướp.

Các văn bản cổ cho biết sư tử được nuôi dưỡng trong những khu trại đặc biệt. Khi chết, chúng sẽ được chôn cất trong khu nghĩa trang thiêng dành riêng cho vua chúa. Tuy nhiên, cho đến nay khoa học vẫn chưa tìm thấy bằng chứng xác thực về nghi lễ nói trên. Trên thực tế, GS Lloyd đã từng nghe nói về việc tìm thấy xác ướp sư tử ở Ai Cập từ những năm 1970. Nhưng vì người phát hiện không quan tâm lắm đến "thứ xác khô" này nên vị trí khai quật đã bị rơi vào quên lãng.

Khánh Hà (Theo BBC)