Hoá thạch mới được phát hiện tại một hang động ở Vindija, Croatia, có niên đại 42.000-28.000 năm, cho thấy giống người Neanderthal đang tiến hoá theo hướng của người hiện đại ngay trước khi họ tuyệt chủng.

Hộp sọ của người Neanderthal tại Croatia.

Các cuộc khai quật cũng cho thấy người Neanderthal ở Vindija đang phát triển phương pháp tiên tiến chế tác công cụ bằng đá mà phản ánh sự đổi mới của người hiện đại tại các nơi khác (Homo sapiens). Từ những mảnh vụn được tìm thấy trong đống xương động vật tại địa điểm trên, các nhà nghiên cứu đã lắp ráp thành một hộp sọ không hoàn chỉnh của người Neanderthal.

Hộp sọ này nằm ở tầng đất có niên đại 42.000-38.000 năm. Họ cũng tìm thấy các mảnh xương của người Neanderthal từ các lớp đất có niên đại muộn hơn trong hang. Phân tích hộp sọ dường như khẳng định những gợi ý từ các khám phá trước đây tại Vindija: người Neanderthal đang tiến hoá theo hướng có một bộ xương ''mảnh dẻ'' hơn so với người Neanderthal xương to cổ điển.

Đường gờ quanh ổ mắt của hộp sọ không dày và nhô ra nhiều như ở các hoá thạch Neanderthal khác. Ngoài ra, hộp sọ dài hơn so với hộp sọ đặc trưng ở người Neanderthal. Ivor Jankovic, đồng tác giả thuộc Viện nghiên cứu nhân loại học ở Zagreb, cho biết: ''Hoá thạch ở Vindija rất thú vị bởi nó mảnh dẻ hơn so với người Neanderthal cổ điển. Nó cho thấy một sự tiếp xúc nào đó giữa giống người Neanderthal và người hiện đại song chúng tôi vẫn chưa biết có sự giao phối giữa hai giống người hay không''.

Quan điểm rằng người Neanderthal giao phối với người hiện đại gây tranh cãi gay gắt trong giới khoa học. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng giống người Neanderthal không đóng góp vào hệ gene của người hiện đại ngày nay. Theo lý thuyết ''Rời châu Phi'', người hiện đại tiến hoá từ châu lục này, sau đó di cư khắp châu Âu và thay thế người Neanderthal ở đó. So sánh ADN ty lạp thể của người Neanderthal và người hiện đại không cho thấy bất kỳ dấu hiệu nào về sự pha trộn giữa hai giống người. Tuy nhiên, hoá thạch của người tiền hiện đại tại Trung Âu mang một số đặc điểm của người Neanderthal.

Theo Tiến sĩ James Ahern thuộc ĐH Wyoming, Mỹ, trưởng nhóm nghiên cứu, việc người hiện đại thay thế giống người Neanderthal không phải là một quá trình đơn giản. Người Neanderthal bắt đầu tiến hoá ở châu Âu cách đây khoảng 230,000 năm và thống trị lục địa này cho tới cách đây chừng 35.000 năm khi giống người có bộ xương hiện đại hơn di cư tới. Neanderthal là những thợ săn tài giỏi và thích ứng tốt với khí hậu kỷ băng hà. Tuy nhiên, bộ xương của họ đã khiến giới khoa học phân loại họ là một giống người khác với chúng ta.

Theo Tiến sĩ Ahern, hoá thạch mới được tìm thấy ở Croatia cho thấy người Neanderthal và người hiện đại ở châu Phi tiến hoá theo cùng một hướng để đối phó với những áp lực chung về môi trường. Tuy nhiên, giống người Neanderthal không thay đổi nhanh bằng một số người hiện đại. Những áp lực đó có lẽ bắt nguồn từ sự thay đổi mạnh về khí hậu toàn cầu.

(Minh Sơn - Theo BBC)