Bức màn che phủ cuốn sách bí ẩn nhất thế giới vừa được vén lên nhờ nhà khoa học máy tính người Anh Gordon Rugg. Đây là cuốn sách làm đau đầu giới nghiên cứu mật mã và ngôn ngữ học trong suốt gần một thế kỷ qua.

Những mẫu tự thường thấy trong tập bản thảo.

Với cái tên "Bản thảo Voynich", cuốn sách được coi là một trong những bí ẩn lớn nhất của thế giới. Cuốn sách dày 250 trang, với đầy chữ viết tay theo một kiểu mẫu tự rất lạ. Ngoài ra, bản thảo Voynich còn có nhiều bức tranh về những loài hoa kỳ lạ, nữ thần khỏa thân và ký hiệu chiêm tinh học.

Cuốn sách xuất hiện lần đầu tiên vào những năm cuối thế kỷ 16. Hoàng đế La Mã Rudolph II, người rất mê sưu tập đồ cổ, đã mua Voynich tại Prague (CH Séc ngày nay) với giá 600 đồng ducat - tương đương 3,5kg vàng hoặc 50.000 USD. Sau khi Rudolph II chết, giới quý tộc và học giả thay nhau sở hữu cuốn sách. Sau đó, bản thảo Voynich biến mất vào cuối thế kỷ 17. Năm 1912, cuốn sách xuất hiện trở lại, thuộc quyền sở hữu của tay buôn sách người Mỹ Wilfrid Voynich. Từ đấy, cái tên Voynich bắt đầu được đặt cho cuốn sách. Sau khi Voynich chết, cuốn sách được đem tặng cho ĐH Yale (Mỹ).

Cho đến nay, chưa ai xác định được các ký tự trên "Bản thảo Voynich" là một dạng mật mã, một kiểu viết phóng từ ngôn ngữ mà chúng ta đã biết, hay chỉ là những ký hiệu vô nghĩa. Chúng mang những đặc điểm chưa từng xuất hiện trong bất cứ thứ ngôn ngữ nào trên trái đất. Một số từ thông dụng thường được lặp đi lặp lại 2-3 lần, tương tự như khi chúng ta viết "và và và" trong tiếng Việt. Điều này khiến cho cuốn sách càng trở nên khó hiểu. Tuy nhiên, những yếu tố khác như độ dài của từ hay tần suất xuất hiện của chữ cái và âm tiết lại tương đối giống với ngôn ngữ thực.

Để nghiên cứu bản chất của cuốn sách, Gordon Rugg đã vận dụng cả kỹ thuật tình báo thời nữ hoàng Elizabeth. Anh phát hiện ra rằng, những điều tưởng chừng như phức tạp trong cuốn sách lại rất dễ tạo ra, nhờ một thiết bị mã hóa chế tạo vào khoảng năm 1550, có tên là bảng chữ Cardan. Chỉ cần cất một mảnh bìa trên bảng đi sẽ tạo nên một từ, và lỗ hổng trên bảng sẽ quyết định độ dài của từ. Áp dụng bảng chữ Cardan với các âm tiết có trong "Bản thảo Voynich", Rugg đã tạo ra một thứ ngôn ngữ với rất nhiều đặc điểm trùng với ngôn ngữ trên cuốn sách. Theo Rugg, chỉ cần 3 tháng là anh có thể tạo ra một cuốn sách hoàn chỉnh như Voynich.

Rugg tuyên bố: "Chắc chắn là tác giả cuốn sách đã dùng bảng chữ Cardan để chơi khăm Rudolph II. Tôi cho rằng đấy chính là Edward Kelley, thợ rèn, nhà ảo thuật, giả kim thuật người Anh. Năm 1584, ông ta đã đến Prague để gặp Rudolph, và có lẽ không ngoài mục đích bán cuốn sách. Với một tay bịp bợm vào tù ra tội như Kelly, chẳng có gì khó khăn khi tạo ra cuốn sách như thế. Hơn nữa, Rudolph lại là người tương đối cả tin, nên việc Kelly phát tài là điều dễ hiểu".

(Khánh Hà - Theo Nature)