Theo nghiên cứu của hai nhà khoa học New Zealand, nhóm ngôn ngữ châu Âu và đa phần Nam, Trung Á khởi nguồn cách đây khoảng 8.000 năm, từ những nông dân sống tại vùng đất mà ngày nay là Anatolia, Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhà tâm lý học Russell Gray và Quentin Atkinson thuộc ĐH Auckland đã xây dựng cây gia hệ của các ngôn ngữ Ấn Âu - nhóm ngôn ngữ bao gồm nhiều thứ tiếng: tiếng Faroese, Hindi, Anh, Pháp, Đức, Gujarati, Nepal và Nga - theo những nguyên tắc giống như thuyết tiến hoá di truyền. Theo nguyên tắc đó, giống như gene, các từ sống sót theo tình trạng khoẻ mạnh của chúng.

Các ngôn ngữ được nói và viết ngày nay là kết quả của các địa tầng lịch sử, sự bổ sung và xoá bỏ. Gray và Atkinson đã nghiên cứu 87 ngôn ngữ để truy nguyên 2.449 từ căn bản trong mỗi thứ tiếng. Những từ này được cho là bắt nguồn từ một tổ tiên chung.

Khi những người mở đường thành công trong nông nghiệp di cư về phía tây và phía đông, các ngôn ngữ cũng tiến hoá theo, trở thành những thứ tiếng mà ngày nay đổi khác tới mức dường như chúng không có mối liên hệ chung. Theo tính toán của họ, cách đây khoảng 6.000 năm, nhánh di cư sang phía tây bắt đầu phân thành những nhánh nhỏ hơn. Chúng dần trở thành ngôn ngữ Celtic (cách đây 2.900 năm), ngôn ngữ Romance (cách đây 1.700 năm) và ngôn ngữ Germanic ở Bắc Âu, bao gồm cả tiếng Anh nguyên thuỷ (cách đây 1.750 năm).

Đối với nhánh di cư về phía đông, sự phân nhánh lớn nhất xảy ra cách đây khoảng 4.600 năm. Nó chia thành 2 nhóm. Một nhóm trở thành các ngôn ngữ ở Trung Á  trong khi nhóm còn lại tiến hóa thành những thứ tiếng lớn ở tiểu lục địa ngày nay. Có một lý thuyết khác đối lập với lý thuyết trên: các bộ tộc Kurgan tiến vào phần còn lại của châu Âu và Trung Đông cách đây khoảng 6.000 năm, đặt nền móng cho cái mà trở thành mọi ngôn ngữ Ấn Âu ngày nay.

(Minh Sơn - Theo AFP)