Tình người dồn dập vào đề thi

- Sau chủ đề "lòng nhân ái và sự vô cảm", Bộ GD-ĐT lại tiếp tục đưa chủ đề về "lòng yêu thương con người" vào đề văn thi tốt nghiệp THPT. Nhiều chuyên gia giáo dục, giáo viên khẳng định chủ đề này sẽ còn lặp lại trong các kỳ thi.

Thí sinh trước giờ thi môn Ngữ văn. Ảnh: Phạm Hải.

Thưa ông, tại sao Bộ GD-ĐT lại tiếp tục đưa đề dạng nghị luận và chủ đề về lòng yêu thương yêu, lòng nhân ái vào các đề thi văn quốc gia?

Đưa đề nghị luận xã hội vào đề thi là một chủ trương của Bộ GD-ĐT, có tác dụng gắn việc dạy và học với thực tiễn đời sống.

Lâu nay, người ta kêu dạy văn chỉ là dạy chữ, dạy tác phẩm mà xa rời cuộc sống. Nhiều em cứ phân tích tác phẩm dựa trên bài mẫu có sẵn.

Mục đích của đề thi là phát huy cảm nhận và suy nghĩ cá nhân về những vấn đề thiết thực của cuộc sống, về tư tưởng đạo lý hay hiện tượng đời sống. Tránh lối học vẹt, học sáo và chép bài mẫu. Đồng thời, đề thi cũng kiểm tra suy nghĩ cá nhân và năng lực biện luận của HS.

Tình yêu thương, quan hệ giữa con người với con người, sự chia sẻ, đồng cảm là một vấn đề nóng bỏng của xã hội hiện nay.

Điều đó có nguyên nhân từ cơ chế thị trường, cạnh tranh, giao lưu văn hóa. Vấn đề đặt ra là tình yêu thương bị phai nhạt đi, không còn sự nhạy cảm, đồng cảm như trước nữa.

Đi ra đường, thấy một người bị nạn ít người tự nguyện cứu ngay. Thấy cảnh bất bình, người ta làm ngơ, né tránh, do cách sống ai lo người nấy, can thiệp vào có thể lại mang vạ. Đó là một hiện tượng rất buồn. Và vì thế, đó là đề tài rất hay cho các em thảo luận.

Bộ quan tâm đến chủ đề đó vì nó đúng với thực tiễn bây giờ và phù hợp với các em HS.

Ông có thể gợi ý cách làm bài này?

Có lẽ, mỗi em làm bài sẽ có quan điểm không giống nhau nhưng phải nói được vẻ đẹp của lối sống, ứng xử, vẻ đẹp của lòng yêu thương trong xã hội hiện nay.

Có thể nêu một số phong trào rất tích cực trong giới trẻ như thanh niên tình nguyện, nấu cháo cho người nghèo, đền ơn đáp nghĩa, ủng hộ đồng bào lũ lụt, nhóm hát đường phố quyên góp tiền từ thiện...

Sau đó, có thể nêu mặt tiêu cực của một bộ phận lớp trẻ sống ích kỷ, không quan tâm đến người khác, không biết nhường nhịn, hy sinh, được cưng chiều nên không đồng cảm với người khác. Có những bạn vô cảm, chưa nhiệt tình hưởng ứng những phong trào, hoạt động của xã hội.

Thí sinh thở phào sau mỗi buổi thi vì đề "dễ thở". Ảnh: Phạm Hải

Những bài viết như thế nào sẽ được điểm rất cao?

Em nào khá thì phải nêu cái được hay mất của tình yêu thương nằm trong tình hình chung của xã hội, có vấn đề của người lớn. Có những nguyên nhân không phải là do lớp trẻ.

Khá nữa thì nên nói đến nguyên nhân dẫn tới vẻ đẹp của lòng yêu thương cũng như vì sao lại thiếu vắng lòng yêu thương trong xã hội.

Nguyên nhân khách quan là do xã hội phát triển, cơ chế thị trường, tính toán, lạnh lùng, vô cảm bởi cạnh tranh. Nguyên nhân chủ quan là do nhận thức cá nhân, kỹ năng sống, tình cảm của mỗi bạn. Từ đó đề xuất giải pháp, biện pháp.

Trong văn nghị luận thì sau khi luận bàn, giải thích, các em nên rút ra ý nghĩa của vấn đề, cái chung của xã hội, ý nghĩa đối với bản thân. Cá nhân phải tham gia vào các phong trào, hoạt động xã hội như thế nào...

Xin cảm ơn ông.

• Tú Uyên (Thực hiện)