Theo qui định mới, sắp tới người được ghi nợ tiền sử dụng đất phải trả nợ theo giá đất ở tại thời điểm trả nợ. Với hình thức này, cán bộ thuế cho rằng người dân phải trả tiền cao gấp nhiều lần. 

>>Kiên Giang: Chi 4 tỷ đồng chuộc đất cho đồng bào Khmer

Cao hơn lãi suất ngân hàng

Cách trả nợ này khác so với qui định trước đây là người dân được trả nợ theo giá đất ở thời điểm ghi nợ, thời điểm cấp giấy.

Chi cục trưởng chi cục thuế một quận tại TP.HCM cho rằng với qui định mới, người dân sẽ khó trả nợ nổi. Ông nêu ví dụ: một hộ dân có 100m2 đất, khi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận không có khả năng đóng tiền sử dụng đất nên phải nợ.

Nếu giá đất qui định hiện nay là 2 triệu đồng/m² thì hộ dân trên phải nộp 200 triệu đồng (nộp 100% tiền sử dụng đất). Trường hợp hộ dân này ghi nợ đến năm, mười năm sau thì giá đất có thể lên đến 4 triệu đồng/m². Khi đó, hộ dân này phải nộp 400 triệu đồng, gấp đôi số tiền mà họ nộp vào thời điểm cấp giấy.

Theo qui định hiện nay, giá đất điều chỉnh hằng năm, rất khó đoán trước biến động ra sao nhưng thường năm sau cao hơn năm trước. Do vậy việc tính trả nợ theo hình thức trên có khi cao hơn lãi suất ngân hàng.

Như vậy, người được ghi nợ đã chịu thiệt thòi là có giấy chủ quyền nhưng không thể cầm cố, thế chấp được, nay lại trả nợ cao sẽ gây khó khăn, trong khi hầu hết những hộ có nhu cầu ghi nợ là người nghèo. Giá đất càng cao thì người dân càng khó trả nợ.

Về vấn đề này, một cán bộ Bộ Tài nguyên - môi trường cho rằng qui định mới chỉ áp dụng đối với những trường hợp ghi nợ sắp tới. Còn người dân đã ghi nợ theo các qui định trước đó vẫn được trả nợ theo cách cũ, tức trả nợ theo số tiền đã ghi vào giấy chứng nhận hoặc trả theo thời điểm cấp giấy.

Theo qui định cũ, thời gian tính tiền sử dụng đất để ghi vào giấy chứng nhận mất 2-3 ngày, cách làm này ảnh hưởng đến tiến độ cấp giấy chứng nhận. Trong khi với qui định mới, chỉ cần ghi vào giấy chứng nhận là “nợ tiền sử dụng đất”, khi nào trả nợ mới tính tiền cụ thể. Làm như vậy sẽ nhanh hơn vì hiện nay nhiều nơi có tỉ lệ ghi nợ lên đến 50-60%. Có hai hình thức để người dân lựa chọn: ghi nợ hoặc đóng tiền sử dụng đất ngay.

Nhu cầu ghi nợ cao

Một cán bộ ngành thuế cho biết ở các quận nội thành TP.HCM hiện tỉ lệ ghi nợ chiếm khoảng 2-3% tổng số hồ sơ cấp giấy chứng nhận. Còn ở các quận mới, huyện ngoại thành nhu cầu ghi nợ cao hơn, nhiều nơi lên đến 10-15%, nhất là những hộ chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở (nộp thuế cao) thì nhu cầu ghi nợ càng nhiều.

Tuy nhiên, trưởng phòng tài nguyên - môi trường một quận tại TP.HCM phân tích cách ghi nợ theo qui định cũ có thể không công bằng giữa người đóng tiền ngay và người được ghi nợ: người ghi nợ không bị tính lãi suất trong khi người đóng tiền sử dụng đất một lần cũng không được giảm.

Tuy vậy, khi áp dụng theo qui định mới vẫn chưa ổn. Vị trưởng phòng này nói ở các quận ven, huyện mới có nhiều người dân rơi vào trường hợp: lâu nay nhà ở tuyến đường nhỏ, giá đất thấp nhưng khi Nhà nước mở đường, tráng nhựa lập tức giá tăng cao, thậm chí nhiều nơi giá tăng gấp 2-3 lần. Nếu áp dụng qui định mới, người dân ở những nơi này sẽ gặp khó nhiều hơn.

Có ý kiến đề xuất nên áp dụng hình thức ghi nợ theo qui định cũ nhưng có tính mức lãi suất tượng trưng khi người dân trả nợ; hoặc có chính sách miễn tiền sử dụng đất cho người nộp một lần theo phần trăm trên tổng số tiền phải nộp. Như vậy người nợ và người không nợ sẽ không “phân bì”.

Nhiều cán bộ ngành thuế, cán bộ quản lý nhà đất băn khoăn: việc áp dụng ghi nợ theo qui định mới có thể sẽ không đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chủ quyền mà ngược lại sẽ làm chậm tiến độ cấp giấy. Vì trả nợ theo giá đất mới, người dân sẽ tính toán, cân nhắc kỹ khi làm thủ tục cấp giấy. Điều này đi ngược lại mong muốn của các cơ quan quản lý là đẩy nhanh tiến độ cấp giấy.

(Theo Tuổi Trẻ)