BS Hoàng Anh Dũng: Người mang “cái tâm” về với cội nguồn

(VietNamNet) - Giọng Huế “rặt” không lẫn vào đâu được, dù cách xa nửa vòng trái đất, nhưng chất Huế  vẫn chưa bao giờ rời xa bác sĩ Hoàng Anh Dũng, chuyên gia ghép tạng của bệnh viện Erasme thuộc đại học ULB, Vương quốc Bỉ.

Bác sĩ Hoàng Anh Dũng

Hoàng Anh Dũng là con trai của bác sĩ Hoàng Bá, nguyên Giám đốc bệnh viện tỉnh Quảng Bình, người tiên phong đi xây dựng bệnh viện Quảng Ngãi, Phan Thiết. Hoàng Anh Dũng đã nối nghiệp cha thi vào trường Đại học Y Huế bởi “tài sản” quý giá mà cha anh truyền lại là “chữ tâm” với nghề. Tốt nghiệp năm 1980, anh đầu quân về bệnh viện Quảng Ngãi, nơi cha mình đặt nền móng đầu tiên. Mười năm làm bác sĩ ngoại khoa ở đây, bác sĩ Dũng không chỉ là người chữa bệnh, là người đi học kinh nghiệm, học chữ tình của bạn bè, đồng nghiệp, của người dân địa phương mà còn học cả chữ tâm trong nghề nghiệp.

Năm 1990, anh xuất cảnh sang Bỉ đoàn tụ gia đình. Đó là khoảng thời gian Dũng sống bằng đủ mọi thứ nghề: lau chùi nhà, rửa chén bát, phục vụ quán ăn, nhân viên các Viện dưỡng lão. “Làm để sống, ở đâu cũng thế!”. Anh giải thích một cách đơn giản. Ngày làm, đêm học, Dũng tính bỏ nghề Y nên chuyển sang học Công nghệ Thông tin. Nhưng suốt 6 tháng trời làm bạn với máy tính, dường như “chữ tâm” và y đức của người thầy thuốc cứ ám ảnh anh, ngăn cản anh, không cho phép anh bỏ nghề. Dũng quyết định đi học Y trở lại. Đó là quyết định không hề dễ dàng bởi anh đã không còn trẻ nữa và bởi cuộc sống còn nhiều bức bách khác.

Sau khi nộp hồ sơ xin đi học lại, nhờ bằng tốt nghiệp Y khoa Việt Nam và quá trình hành nghề, Hoàng Anh Dũng được hội đồng xét duyệt miễn giảm 5 năm, chỉ tiếp tục vừa học vừa làm thêm 2 năm nữa và Dũng đã lấy bằng Y khoc tổng quát của Đại học ULB. Năm 1994, Hoàng Anh Dũng ra trường và hành nghề tự do để mưu sinh và ban đêm đi trực cấp cứu tại các bệnh viện với mức thù lao từ 300 – 700 USD/đêm. Đó là khoảng thời gian Dũng “cày hùi hụi” để tồn tại được với nghề, với tâm nguyện của người cha suốt đời gắn bó với nghề, với bệnh nhân.

Anh tiếp tục đăng ký học ngoại khoa với thời gian 6 năm nhưng Hội đồng Y khoa của Bộ Y tế phỏng vấn và cho anh được giảm tiếp 3 năm nhờ thực tế 10 năm làm bác sĩ ngoại khoa tại bệnh viện Quảng Ngãi.

Bác sĩ Hoàng Anh Dũng (ngồi) với PGS.TS Vũ Đình Hùng

Đó là lúc bệnh viện Erasme tuyển bác sĩ vào khoa ghép: ghép tạng dưới cơ hoành. Dũng cùng ba đồng nghiệp người Bỉ được nhận vào thử việc. Sau hai năm làm việc, bệnh viện thông báo chỉ nhận chính thức một người. Đó là bác sĩ Hoàng Anh Dũng. Anh cho biết: “Nhờ đã trải qua thực tế làm việc ở Việt Nam nên khi bắt tay vào việc tôi học rất nhanh và tay nghề nhờ vậy cũng tiến bộ rất đáng kể”. Anh giải thích đơn giản là vậy nhưng ít ai biết Dũng đã chịu khó học hỏi, tìm đọc tài liệu và anh luôn là người đến với bệnh viện sớm nhất, ra về trể nhất để tranh thủ học thêm ở đồng nghiệp đi trước.

Sự chịu thương, chịu khó của chàng trai đất Việt được các đồng nghiệp và ban giám đốc bệnh viện Erasme đánh giá rất cao. Tay nghề càng thăng hoa, những nỗ lực của anh đã đến lúc đạt kết quả. Tháng 4.2004, bác sĩ Hoàng Anh Dũng được ban giám đốc bệnh viện bổ nhiệm làm Phó Khoa ghép thận và tụy tạng (pancreas), anh tiếp tục đào tạo thêm bốn bác sĩ nữa để cùng anh gánh vác công việc và bắt tay thực hiện ước nguyện của mình: trở về giúp Việt Nam nhiều hơn!

Thực ra, trước đó, ngay khi vừa nhận tốt nghiệp bác sĩ ngoại khoa tại Bỉ, bác sĩ Hoàng Anh Dũng đã trở về Việt Nam cùng với một giáo sư chuyên về tim mạch và một bác sĩ ngoại tiêu hóa  để liên hệ giúp đỡ cho các bệnh viện trong nước. Cũng trong thời gian này, anh tìm hiểu thấy chương trình phòng chống ung thư trong nước gặp nhiều khó khăn nên trở về Bỉ, cùng với bác sĩ Issam EL NAKADI viết ngay kế hoạch và vận dụng mối quan hệ của mình để xây dựng chương trình này tại Huế. Dự án đã được cộng đồng nói tiếng Pháp tại Bỉ tài trợ với kinh phí là 380.000 Euro trong thời gian bốn năm (2001-2005). Mỗi năm có 6 đến 8 bác sĩ tại bệnh viện  Trung ương Huế và trường Đại học Y Huế sang Bỉ thực tập, học hỏi kinh nghiệm - đã có người tiếp tục nghiên cứu cao hơn để lấy bằng tiến sĩ.

Hoàng Anh Dũng lại mời các bác sĩ tại Bỉ đến Việt Nam để hiểu và chia sẻ những khó khăn của đất nước mình. Tất cả để tạo nhiều cơ hội để đất nước giảm bớt những khó khăn, để người bệnh có điều kiện được chữa bệnh tốt hơn và để ngành Y trong nước có nhiều cơ hội cọ xát, rút ngắn khoảng cách với các nước tiên tiến và cũng là để có nhiều dịp để bác sĩ Dũng trở về quê nhà…

BS Dũng với phóng viên NVX

Bác sĩ Hoàng Anh Dũng về Việt Nam nhiều hơn, có khi mỗi năm vài lần, nhưng không phải về để du lịch, để vui chơi. Những chuyến về của anh cũng vội vả, gấp gáp, có khi chỉ là tranh thủ đôi ba ngày nghỉ, có khi là một tuần lễ nhưng tất cả đều được anh lên “kín lịch”. Thậm chí, khi bay từ Bruxelles đến Nội Bài trong khi chờ máy bay về Đà Nẵng, anh tranh thủ hẹn trước với các bác sĩ đồng nghiệp đến sân bay Nội Bài để cùng bàn bạc, trao đổi công việc.

Ngay ở Bỉ, lịch làm việc của anh cũng làm các đồng nghiệp châu Âu nể phục. Có khi 7 giờ sáng anh đã có mặt tại bệnh viện, làm việc suốt ngày đến chiều tối trở về nhà dùng bữa đầu tiên trong ngày. Cứ như thế hết ở Bỉ, anh bay sang các nước khác hội thảo, trao đổi kinh nghiệm hoặc thực hiện các ca ghép khó nhưng điều làm anh “mê” nhất là được bay về Việt Nam, làm việc với các đồng nghiệp trong nước, cùng phẫu thuật, ghép thận cho người bệnh Việt Nam. Bệnh viện Trung Ương Huế, Nhi Đồng 2, Chợ Rẫy, bệnh viện Nhi Trung Ương, bệnh viện Bạch Mai, Học Viện Quân Y …dường như nơi nào anh cũng tìm đến để trao đổi và âm thầm giúp đỡ. Có khi là những container trang thiết bị y tế trị giá hàng chục ngàn Euro, có khi là những loại thuốc đặc trị đắc tiền, khi là chiếc giường cân dành cho bệnh nhân sau phẫu thuật rất hiếm có ở Việt Nam trị giá hàng chục ngàn USD… Âm thầm vận động, âm thầm kêu gọi, và mỗi năm bác sĩ Dũng đã chuyển về cho các bệnh viện trong nước vài container thiết bị mổ và các trang thiết bị khác.

Với sự hỗ trợ nhiều mặt của anh, tháng 3.2006, Trung tâm ghép thận thứ 10 của Việt Nam đã ra đời tại Đà Nẵng. Cũng như Bệnh viện Trung Ương Huế, đây là Trung tâm ghép thận với quy trình hoạt động, kỹ thuật, phát đồ điều trị thuốc ức chế miễn dịch tương tự như tại bệnh viện Erasme - Bỉ.

- Anh đã tham gia bao nhiêu ca ghép thận ở Việt Nam rồi? - Chúng tôi đã trao đổi trực tiếp với BS Hoàng Anh Dũng.

- Thật tình tôi không thể nhớ hết nhưng ca ghép đầu tiên là vào ngày 30. 7.2001 tại bệnh viện Huế. Tôi đã làm với Giáo sư Depauw Luc, người thầy của tôi về ghép thận tại bệnh viện Erasme. Năm 2000 tôi trở về Huế để học cắt gan theo phương pháp Tôn Thất Tùng với Tiến sĩ Lê Lộc, được tiếp kiến GS Phạm Mạnh Hùng, nguyên là Thứ ttrưởng Bộ Y tế và đã được đề nghị hỗ trợ thực hiện các ca ghép thận tại Việt Nam và từ đó tôi về nước thường xuyên hơn để tiếp tục “sự nghiệp” ghép thận tại VN. Riêng tại Huế tôi đã ghép 16 trường hợp, nhưng đa số tôi không trực tiếp thực hiện mà cùng tham gia, hướng dẫn và chỉ thực hiện ở những quy trình khó. Nếu tôi làm hết thì sự chuyển giao sẽ chậm hơn.

 - Anh đánh giá như thế nào về trình độ ghép thận ở Việt Nam và tay nghề của các đồng nghiệp trong nước?

- Bác sĩ Việt Nam làm được hết, không thua gì các bác sĩ ở Bỉ. Ghép thận là một quy trình khép kín nên nếu trao đổi thảo luận trước thì không có gì khó khăn. Trình độ của bác sĩ Việt Nam làm rất tốt chỉ có điều khó khăn là phải hoàn chỉnh lại qui trình săn sóc cũng như rút ngắn thời gian cách ly và việc dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép. Một điều nữa là do điều kiện và trang thiết bị phòng xét nghiêm miễn dịch trong nước còn hạn chế nên các kết quả về phản ứng chéo còn rất chậm: điều này có thể chấp nhận được đối với các trường hợp ghép thận từ người sống nhưng một khi Luật hiến tạng ra đời thì các kết quả này phải có nhanh hơn để khỏi mất thời gian tính trong việc bảo quản tạng.

"Bác sĩ Dũng là người Việt Nam yêu nước, có tấm lòng đối với quê hương"

- Ở Bỉ, mỗi bệnh viện là một đơn vị sản xuất độc lập nên ai làm được việc thì mới tồn tại, còn ngược lại sẽ bị thải hồi sau một thời gian. Tôi được trả lương khoán vì vậy mình phải bảo đảm công việc được giao, thời gian còn lại do mình sắp xếp. Hơn nữa tôi đã đào tạo được bốn bác sĩ, họ cùng tôi gánh vác công việc của khoa nên giảm tải được công việc.

Hình như thời gian anh dành hết cho công việc, còn gia đình thì sao?

 Tôi đã 52 tuổi và đã lên chức ông ngoại rồi nhưng việc chăm sóc gia đình thì không “tệ” đâu. Mỗi ngày tôi đưa rước các con, thứ bảy, chủ nhật cũng có thì giờ dành cho cháu ngoại, gia đình và… tôi nấu ăn cũng cừ lắm đấy, nhất là những món đặc sản Huế…  

- Anh cũng còn nhiều dự án cho Việt Nam?

- Đúng vậy! Năm 1997, khi còn học ở Bỉ tôi đã giới thiệu một Giáo sư người Bỉ về giúp Hội Chữ thập đỏ và bệnh viện Quảng Ngãi thực hiện chương trình ”Vận động liệu pháp” sau đó đưa về Huế nhưng chương trình này chưa thành công. Nay tôi muốn tiếp tục vì nó rất quan trọng. Ngoài ra, điều mà tôi ấp ủ nhất là đào tạo sinh viên Y khoa. Tháng 4.2006, tôi đã giới thiệu Giáo sư  Yvon Englert (phụ trách đào tạo sau đại học của Viện Đại Học ULB) về Việt Nam tiếp xúc với ĐH Y Dược TP.HCM, Huế, Hà Nội, Học Viện Quân Y để đặt vấn đề tuyển chọn các bác sĩ đưa sang Bỉ theo chương trình nội trú tại bệnh viện. Tháng 2.2007 chúng tôi sẽ trực tiếp phỏng vấn để tuyển chọn và đưa sang Bỉ đào tạo 1đến 2 năm hoặc tạo điều kiện cho các bạn nghiên cứu sinh  học tiếp lên Tiến sĩ…

- Rất cám ơn bác sĩ và xin chúc và những dự án của anh thành công!

• Theo Minh Diệu